bloemen van elswout

Elswout, een stukje geschiedenis

Bloemen van Elswout is een website met informatie over alles wat "groeit en bloeit" in een van Nederlands mooiste buitenplaatsen. Elswout is gesticht door Carel du Moulin, maar de Amsterdammer Gabriel Marcelis voltooide Elswout. Recent onderzoek heeft aannemelijk gemaakt dat sterarchitect van de 17e eeuw, Pieter Post, betrokken was bij het ontwerp van Elswout. Hoogstwaarschijnlijk als assistent van de nóg beroemdere Jacob van Campen (van onder meer het paleis op de Dam).

In de jaren '80 van de 18e eeuw gaat Elswout op de schop. Eigenaar Jacob Boreel neemt vermoedelijk de Duitse landschapsarchitect J. G. Michael in de arm om het groen op Elswout een landschappelijk aanzicht te geven. De nieuwe natuuridealen die uit Engeland waren overgewaaid schreven een natuurlijke landschapsstijl voor. Groen moest er natuurlijk uitzien en je moest er iets kunnen beleven tijdens een wandeling - bijna zoals ‘in het wild’. Hiervoor werd op Elswout veel grond verplaatst. De bemoste ‘bergen’ en bruggen in het Zwitserse gedeelte zijn dus eigenlijk een kunstwerk. Ook waterpartijen kregen een natuurlijker aanzien.

De volgende grote ingreep op Elswout werd de sloop van het oude huis en de bouw van het huidige. Wat nu het Grote Huis genoemd wordt dateert van rond 1882-83 en is van de hand van architect Constantijn Muysken. Hij ontwierp ook de oranjerie en de modelboerderij.

Nadat er in de 20e eeuw tal van instituten in hebben gehuisd werd Staatsbosbeheer uiteindelijk eigenaar. Daarbij werden ook de oorspronkelijke ontwerpen teruggevonden die Muysken had gemaakt voor het interieur van het Grote Huis.

Elswout Blog

Omdat de lente weer in alle hevigheid is losgebarsten gaan we met ingang van 2021 een blog bijhouden over alle nieuwe (en ook oude ontdekkingen) in Elswout en omstreken. Ik wil het echter niet beperken tot Elswout aangezien er in de omgeving van Haarlem ook van alles gebeurt. Bij iedere wandeling kom je tot de ontdekking in wat voor prachtige omgeving we hier eigenlijk wonen. Wat je hier en dan vooral in Elswout kan vinden aan nieuwe bloemen en ieder jaar terugkerende bloemen is wonderlijk veel. Maar ook vogels, insecten (hoop ik) en straks weer paddestoelen komen aan de beurt. De blog vervangt het "Nieuwe Waarnemingen" stukje van de hoofdpagina. Veel plezier met de beschrijvingen en mooie foto's. Is er interesse in foto' s op groot formaat, gebruik dan het contact formulier of mail naar frdeden@kpnmail.nl.

Misschien tot ziens in Elswout!

Herfst in Leyduin/Groenendaal
Vandaag een lange wandeling gemaakt door Leyduin en Groenendaal. De oude bomen langs de parkeerplaatsen zitten momenteel vol met zwammen, schimmels en saprofyten (opruimers). Na alle droogte en de regenbuien van vorige week lijkt het wel een paddenstoelen explosie. Zoals hieronder is te zien zijn er ook meerdere bijzondere exemplaren gefotografeerd. Sommige zijn zo bijzonder dat ze niet zijn te vinden in de determinatiegidsen. Het idee was dat door de grote drogte de schimmels onder de grond erg te lijden hadden maar het lijkt er niet op, zoveel is er te zien. Dus blijf zoeken, juist in deze tijd, in Leyduin, Groenendaal en Elswout. Het belooft een mooie paddenstoelenherfst te worden.

Dit is de Grauwgroene Hertenzwam. Een bijzondere vondst aangezien de gewone bruine Hertenzwam ook overal te vinden is op oude dode bomen. Ook deze Hertenzwam is een echte opruimer.

De Beukenwortelzwam is geen bijzondere gast in een beukenbos maar de bloeitijd is zo kort dat je hem snel mist. Dit exemplaar staat daar in volle glorie en schoonheid. Vergis je niet in het formaat want de hoed is bijna 10 cm in doorsnede. Echt een prachtige zwam.

Gelukkig vind je de Gewone (bruine) Hertenzwam ook overal als Saprofyt. Dit bosje zwammen is al in het laatste stadium waarbij de randen omhoog krullen.

Een heel bijzondere zwam met een lange voet is de Franjeporiezwam. Meerdere exemplaren vond ik op liggende oude bomen langs de weg. Echt een fantastisch mooie zwam om te zien.

De Bundelcolybia is snel te verwarren met een groepje Fraaisteel Mycena's maar ze zijn duidelijk lichter van kleur, dus lijken op de Botercolybia. Een mooi setje zo, ook op een oude boom.

Overal met al die regen schieten de Mycena's letterlijk als paddenstoelen uit de grond....ehhh boom. Hier een foto van de Grote Bloedsteelmycena. In de meeste veldgidsen vind je de hele familie (misschien wel 30 ondersoorten).

Herfst in Elswout
In Elswout zijn de eerste paddestoelen verschenen. Je ziet het aantal bloemen gestaag afnemen maar de Kleine Leeuwetand en de Herfststijlloos zijn nog volop te zien. De Napolitaanse Cyclaam komt nog wel in november. Staatsbosbeheer heeft dit jaar in Elswout wat nieuwe plekken gemaakt waar paddestoelen volop gedijen. Denk hierbij aan oude bomen vol met Kaaszwammen, Elfenbankjes en zelfs wat Oesterzwammen, maar ook een berg houtpulp waar de Knotszwam opeens tevoorschijn komt. Dit zijn juweeltjes om te zien.
Alle foto's zijn genomen met een Olympus OM-D 10 voorzien van een Olympus 100 - 300 mm Zuico tele en een Olympus Zuico 32 mm Macro. De laatste foto's zijn genomen met een Olympus OM-D 5 Mark 3, beschikbaar gesteld door foto De Leeuw en Olympus. Een Super service dus.
Geniet van de fantastische foto's van zoveel paddestoelen en nog wat zomerfoto' s. Waar kan zet ik de beschrijving erbij. Houdt voor de paddestoelen ook (voor als het veel natter is geworden dus later in de herfst) het park Groenendaal in de gaten en Leyduin. Dit zijn bij uitstek plaatsen waar ook veel paddestoelen zijn te zien zoals de Pruikzwam en Zwavelzwam,

Op verschillende oude bomen vinden we al het Week Oorzwammetje naast de Porceleinzwammen en Kaaszwammen. De Ooorzwammen zijn een uitgebreide famalie maar dit is wel de meest voorkomende.

Op dezelfde boom een exemplaar van de Waaierbuisjeszwam. Een bijzondere gast die niet veel wordt gevonden. Er staan meerdere exemplaren bij elkaar op de dode boom bij het bruggetje. Enjoy....

Deze prachtige Biefstukzwam staat tegenover Elswout, verborgen aan de voet van een eik. De grote Biefstukzwam die altijd groeit en bloeit aan de voet van de eik op het linker veld is er niet of slaat een jaartje over. Er zijn er meerdere te vinden in Elswout.

Voor de poort vind je weer de Toefige Labyrinthzwam. Op zich een bijzondere vondst maar vast op deze plek en dode oude boom. Maar dit jaar is hij bijzonder mooi en zal nog verder uitrgroeien.

Blekeknolhoningzwam. Nog even goed uitzoeken want deze lijkt ook op de Vlamhoed.

Nog overal tref je de kleine bloemen van de Kleine Leeuwetand. Als ondersoort van een grote familie waartoe de Grote Leeuwetand, de Vertakte Leeuwetand, het Biggekruid en het Havikskruid behoren. Zie ook de bloemenpagina voor de andere soorten.

Het Geaderd Leemhoedje vindt je altijd vroeg in de herfst. Hier staan er meerdere bij elkaar maar dit zijn wel heel grote exemplaren. Ik ga nog eens goed kijken naar de determinatie want ze lijken veel op de Hertenzwam of Nevelzwam. Deze exemplaren hadden bovendien een glimmend oppervlak. Paddestoelen determineren blijft een moeilijke bezigheid maar wel superleuk om te doen en zo bijzondere exemplaren te ontdekken..

De Draadknotszwam is heel bijzonder. Hij groeit(groeide) in Elswout op een grote hoop houtsnippers. Knotszwammen zie je veel op zeer oude bomen (Groenendaal) maar houtsnippers doen het ook goed. In de gaten houden want misschien komen er meer op deze plek.

De Herfststijlloos is overal te zien. Bij het grote huis kleurt zelfs het hele grasveld paars, een fantastisch gezicht. De bloem ziet eruit als een grote Krokus maar heeft geen bladeren want die groeien in het voorjaar. Vandaar ook de naam

Hier een foto van het veld achter het grote huis. Het is één grote bloemenzee. Wat een kleur. Meestal staan hier en daar wat exemplaren maar het is nu een kompleet bloemperk.

Dit jong van de Grote Lijster zag ik eerst aan voor een Draaihals maar deze heeft een totaal andere houding. Juist het jong heeft in het eerste jaar een rug en nek vol vlekken, een beetje als de Goudlijster. De vogel staat bekend als algemeen maar dit was mijn eerste exemplaar.

Tegen het Kennemermeer aan trof ik een paartje Roodborsttapuiten. Zij maken zo een merkwaardig "snorrend" geluid en zijn zeer waakzaam. Het is niet normaal zoveel vogelsoorten hier aanwezig zijn. Dat belooft wat als de trek begint.

Overal langs de duinrand (ik loop tegenwoordig vaak het natuurpad tussen de "Doorgang Zeeweg" en IJmuiden, zeg maar de laatste doorgang voor IJmuiden) vind je nu de Parnassia in bloei. Het staat er echt vol mee terwijl nog niet zo lang geleden door de droogte in de duinen en de verzuring de Parnassia zeldzaam was geworden. Nu door een ander waterbeheer zijn veel soorten terug. Naast de Parnassia vindt u ook de Watermunt veelvuldig. Je kan er zo thee van zetten.

Het geheim van een goede vogelfoto is dus geen sterke telelens maar geduld...... en geluk Deze Grasmus zat op nog geen 3 meter afstand van mijn 600 mm lens, niet bang, gewoon zijn ding te doen. Ik heb er een hele serie van die ik later nog zal posten.

Ook deze wil ik u niet onthouden al zat deze Kleine Spotvogel wel wat verder weg. Een heel schuw en bescheiden vogeltje maar ook zeldzame gast in Nederland. In de duinen is een paartje gespot.

Aan dezelfde plas waren meerdere Graspiepers actief. Meer een vogel voor het veld maar dit plekje is zo uniek dat je er alles kan verwachten. Al deze moerasvogeltjes lijken erg veel op elkaar maar verschillen behoorlijk in de zang. Ook de Snor heb ik hier gehoord.

  • U bevindt zich hier:  
  • Start